Succesvolle première Netwerken in Afvalbranche

“Overheid moet méér sturend optreden om te voorkomen dat grondstoffen onnodig worden vernietigd”
 

Dat wonderen de wereld nog niet uit zijn, bleek 12 mei jl. in Sprookjespark De Efteling tijdens de eerste en meteen al zeer goed bezochte editie van ‘Netwerken in de Afvalbranche’. Tijdens een geanimeerde forumdiscussie sprak ruim 95% van de ongeveer 125 deelnemers zich onverwacht positief uit over de stelling dat ‘de overheid meer sturend moet optreden om te voorkomen dat grondstoffen onnodig worden vernietigd’. Bijzonder, omdat de meerderheid van de aanwezigen bestond uit vertegenwoordigers van private afvalbedrijven.

Deze eerste netwerkbijeenkomst werd georganiseerd door Afvalgids.nl en Abecon informatiesystemen. Thema van deze première was: ‘De Toekomst van afvalverwerking in Nederland’. Zes gerenommeerde sprekers gaven rond dit thema korte presentaties, die zij afsloten met een stelling, waarna een forumdiscussie volgde. De sprekers waren dr. Ad Lansink, voormalig lid van de Tweede Kamer, bekend van de ‘Ladder van Lansink’ en mede-auteur van het boek ‘De Kracht van de Kringloop’, Sabine Hess, Microsoft Nederland, Diederik Gijsbers, lid Raad van Bestuur Van Gansewinkel Groep, John Vernooij, directeur van het Friese afval- en milieubedrijf Omrin en John van den Brom,Managing Partner van Agiboo. Voor de verrassende knuppel in het hoenderhoek zorgde Ton van der Giessen, met de stelling over ‘meer overheid’. Van der Giessen is directeur bij Van Werven, leverancier van o.a. diensten en producten op het gebied van afvalinzameling en verwerking.

Verbrandingsbelasting
Net als velen de afgelopen jaren reeds deden, voorspelde Van der Giessen dat de komende decennia een grote schaarste ontstaat aan grondstoffen. Ondanks de aanwezigheid van twee ‘verbranders’ naast zich aan de forumtafel durfde Van der Giessen het aan om het verbranden van afval een dwarsligger te noemen op de weg naar de biobased economy en goed grondstoffenbeheer. “Afvalverbranding is geen nuttige toepassing, omdat grondstoffen daardoor definitief verdwijnen. Recycling is - in een verbeterd- recyclingscenario drie keer beter dan het verbranden van afval.” Zo kwam Van der Giessen tot de stelling dat ‘meer sturing van de overheid nodig is omdat anders nog decennia lang miljoenen tonnen grondstoffen onnodig worden vernietigd’. De zaal deed er een schepje bovenop met suggesties om de emissie-eisen voor AVI’s (afvalverbrandingsinstallaties) nog verder te verscherpen, een verbrandingsbelasting in te voeren en verbrandingscapaciteit gedwongen verder terug te dringen. Kritiek was er ook voor de huidige tarievenoorlog tussen de afvalverbranders, omdat die strijd er debet aan is dat minder reststromen richting recycling en hergebruik gaan. “Ook daarom is een regisseur boven de markt nodig. Anders blijft het alle kanten opvliegen.” Het tegengeluid kwam van Gijsbers van de Van Gansewinkel Groep, onder andere exploitant van diverse verbrandingsinstallaties in het land. Hij plaatste grote vraagtekens achter de roep om scherper en meer optreden vanuit Den Haag. “De overheid is niet bepaald een stabiele factor,” klonk het uit zijn mond. Verder stelde hij dat de meeste AVI’s reeds op eigen initiatief bezig zijn met een stevige omslag richting ‘duurzaam beheer van materialen in de hele keten’. In de benadering van de Van Gansewinkel Groep heet dit ‘Afval bestaat niet, afval is grondstof’.

Regisseur is nodig
Omrin-directeur John Vernooij benadrukte dat toenemend hergebruik van de afvalsector steeds meer een grondstoffenleverancier maakt en dat de energieterugwinning bij de AVI’s juist een fundamentele bijdrage levert aan een duurzame energievoorziening. Eerder dit jaar startte Omrin in Harlingen een AVI op. Voorts stelde hij dat de branche een sleutelpositie heeft bij lokale initiatieven, zoals bijvoorbeeld bij het vergisten en nacomposteren van groente-, fruit- en tuinafval, ofwel biovergisting. Vernooij voorspelde dat het niet lang meer duurt voordat bussen in Friesland op biogas rijden van Omrin. Een negatief punt voor de hele branche noemde hij het feit ‘dat marktpartijen elkaar kapot vechten door prijsval bij de verwerkingstarieven’. Tenslotte pleitte Vernooij voor een dialoog tussen publieke- en private bedrijven over de toekomst. “Het zou goed zijn als we de koppen bij elkaar steken om voor 2013 een gezamenlijke duurzaamheidsagenda op te stellen. Daarmee wordt de branche koploper op het gebied van duurzame innovatie.” De zaal reageerde gemengd: 65% voor en 35% tegen. Of zoals een tegenstemmer zei: ”Ik schat de kans dat partijen elkaar vinden niet hoog in, want de private bedrijven zijn alleen maar uit op geld verdienen.” Anders dan de topman van de Van Gansewinkel Groep toonde Ad Lansink zich wel voorstander van overheidsmaatregelen om de transitie naar een duurzame samenleving te bevorderen. “We kunnen daarbij niet zonder de overheid. Ik moet de eerste directeur van een AVI nog zien, die vrijwillig zijn bedrijf sluit omdat zijn installatie slechts de D-status heeft.” De D-status staat voor ‘disposal’, terwijl AVI’s met een hoog energierendement beschikken over de veel hoger gewaardeerde R(recovery)- status. Vriendelijker voor de AVI’s was de reactie uit de zaal dat in de héle afvalsector nog onvoldoende milieubesef leeft. “Daarom moet de overheid wel regelend optreden. Anders blijft alles draaien om concurrentie en lage prijzen.” Geharde tegenstanders van stevig overheidsingrijpen kunnen overigens gerust zijn. Van de deelnemers aan deze Netwerkdag verwacht niemand dat de overheid al binnen vier jaar van zich zal laten horen. Voorzichtig werd hier en daar geopperd dat dit mogelijk wel gebeurt op een termijn van circa acht jaar. “Maar alleen als de publieke opinie zich gaat roeren. Dat kan de doorslag geven om milieu weer op de agenda van het parlement te krijgen.”